چاه ها و خشکسالی، بلای جان قنات های جم - وبلاگ ریاضیات

به گزارش وبلاگ ریاضیات، خبرنگاران/بوشهر مدیر جهاد کشاورزی شهرستان جم گفت: عامل اصلی ازبین رفتن قنات ها حفر چاه های کشاورزی و در مرحله بعد خشکسالی های پی درپی است. جهت حفظ و احیای آنها، علاوه بر احیاء و بازسازی، احداث سدهای ذخیره آب کوچک در بالادست قنات ها ضروری است.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان جم در گفت وگو با وبلاگ ریاضیات اظهار کرد: قنات مجموعه ای از چند میله و یک کوره (حفره افقی) زیرزمینی با شیب کم در حدود 2 درصد است که آب موجود در دو لایه آبدار منطقه ها مرتفع زمین به یاری نیروی ثقل زمین، با جریان طبیعی جمع آوری نموده و به نقاط پست می رساند.

رامین پرنیان ادامه داد: به منظور بهره برداری از اراضی، نحوه رساندن آب به اراضی کشاورزی، آب های زیر زمینی از طریق حفر قنات به سطح زمین انتقال می یابد. تونل قنات با شیب کم آب را انتقال می دهد و چاه ها جهت انتقال خاک حفر شده و تهویه هوا مورد استفاده قرار می گیرد.

وی توضیح داد: در حال حاضر در استان بوشهر 149 رشته قنات با آبدهی وجود دارد که بیشترین قنات ها در شهرستان جم با 69 رشته، دشتستان با 35 رشته، دشتی با 32 رشته، دیر با 11 رشته و در شهرستان کنگان هم 2 رشته قنات وجود دارد.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان جم یادآور شد: قنوات در شهرستان جم بیش از 500 سال قدمت دارند. در دیگر منطقه ها کشور هم قنوات زیادی وجود دارد. از دیرباز این نظام آبرسانی بدون احتیاج به قوه مکانیکی و فقط به یاری نیروی جاذبه زمین آب های زیرزمینی را به سطح زمین آورده می گردد.

پرنیان اضافه نمود: در شهرستان جم 69 رشته قنات در گذشته نه چندان دور وجود داشته است که اکنون در حدود 20 رشته قنات به صورت فعال به جای مانده که با اعتبارات دولتی بازسازی و بازسازی شده اند و از آن ها نگهداری می گردد بعضی قنوات قدیمی ای در این منطقه در حدود 1000 سال سن دارند.

وی اعلام نمود: عامل اصلی ازبین رفتن قنات ها حفر چاه های کشاورزی و در مرحله بعد خشکسالی های پی درپی است. جهت حفظ و احیای قنات ها، احداث سدهای ذخیره آب کوچک در بالادست قنوات و احیاء و بازسازی قنوات ضروری است.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان جم بیان نمود: حفر چاه های کشاورزی باعث شده که سطح سفره آب زیرزمینی پایین رود. به ویژه اینکه چاه های غیر مجاز حفر شده در حریم قنات ها باعث خشکیدن آن ها شده است و به این علت که با حفر چاه های کشاورزی آب برداشت شده بیش از ورودی آب یا تغذیه آب به سفره های زیرزمینی می رود سطح آب هر ساله پایین تر می رود.

وی اضافه نمود: این در حالی است که علاوه بر خشکیدن قنوات، چاه های کشاورزی هم گاهی در حال خشک شدن است با ادامه فرایند فعلی پیش بینی می گردد که تعداد زیادی از قنات ها در آینده نه چندان دور غیر فعال شوند.

پرنیان اسم کرد: چنانچه در حریم قنات های به جای مانده فعال چاه های کشاورزی حفر نگردد آنها فعال باقی می مانند. اگر به روش های علمی و با مطالعات دقیق بتوانیم سدهای آبخیرداری کوچک احداث کنیم و بعلاوه با احداث آب بند هم می توانیم در حد مطلوب به فعال ماندن قنات ها یاری نموده باشیم.

وی گفت: قنات ها قابل احیا هستند، حذف چاه های غیرمجاز در حریم قنوات، بازسازی و بازسازی، افزایش نفوذ به آب قنات ها با سدهای کوچک آبخیزداری و عملیات مکانیکی در مدخل قنات هم باعث افزایش آب قنات ها می گردد.

این مقام مسئول اضافه نمود: اعتبار مورد احتیاج برای احیاء قنات متفاوت و بستگی به مقدار تخریب هرقنات و نوع عملیاتی که جهت احیاء آن احتیاج است دارد. به طور معمول هزینه تقریبی هر روز کار یک گروه برای بازسازی قنوات یک میلیون تومان برآورد می گردد.

پرنیان توضیح داد: با احیای هر قنات طبیعی است که طول عمر آن قنات بیشتر می گردد و مقدار آبدهی آن افزایش یافته و کشاورزی موجود تحت تاثیر آن حفظ گردد و اراضی بیشتری یه کشاورزی اختصاص یابد.

وی در مورد مزایای قنات نسبت به چاه بیان نمود: طولانی تر بودن عمر مفید قنات نسبت به چاه، اطمینان به تداوم آبدهی قنات نسبت به چاه، نداشتن وابستگی قنات به انرژی الکتریکی و سوخت یا موتور پمپ، احتیاجمند نبودن قنات به جاده دسترسی برای حمل وسایل موتور پمپ و لوله ها و...، امکان فراوری انرژی آبی از طریق قنات، احتیاج نداشتن به تهیه ارز از خارج کشور برای احیاء قنات و امکان بهره وری از آب های کوهستانی و هم حفظ تعادل سفره آب زیر زمینی از جمله ویژگی های قنات است.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان جم در راستای افزایش آب قنوات پیشنهاد داد که ذخیره آب های سطحی در قالب سدهای آبخیزداری کوچک و لایروبی و کف شکنی که باعث تعمیق چاه می گردد و افزایش سطح دیگری در مادرچاه (عمیق ترین چاه هر قنـاتمادر چاهنام دارد) و انشعابات فرعی در قنات می توان مقدار آب قنات ها را افزایش داد.

پرنیان در انتها اعلام نمود: افزایش یا حفظ آب با روش های موجود و تثبیت شرایط ساختمانی قنات دو موضوع مهم برای احیا قنات هاست.