بی امید، انگار مُرده اید - وبلاگ ریاضیات

به گزارش وبلاگ ریاضیات، تهران (پانا) - لوریس چکناواریان، آهنگساز و رهبر شناخته شده ارکستر معتقد است آخرین چیزی که در زندگی می توان از دست داد، امید است و امیدتان را که از دست بدهید، حتی اگر زنده باشید، انگار مُرده اید.

به گزارش خبرآنلاین، ویدئویی از اجرای فرودآمدن کشتی نوح در کوه آرارات و شادباش سال نو میلادی در لباس بابانوئل؛ تبریک متفاوت لوریس چکناواریان، آهنگساز، رهبر ارکستر، نویسنده و نقاش شناخته شده برای شروع سال 2021 بود و بهانه ای شد تا از او بپرسیم، قطعه مناسب برای اجرا به مناسبت شروع سال 1400 را چه می داند؟

گفت وگوی مان اما تنها به این نکته محدود نماند و به قطعه 12 دقیقه ای کرونا در سه قسمتِ یورش،مرگ و زندگی، سرنوشت سمفونی عاشورا، جاماندن ارکستر سمفونیک تهران در میزان بازدید از گروه رستاک و ارکستر پارسوا و کتاب آوازهای عاشقانه و قصه ها و افسانه های ایوارشا که چکناواریان می گوید کتابی است برای نوه اش ایوارشا، هم پرداختیم.

وقتی درباره نوروز و فرهنگ ایرانی حرف می زدید، طوری به هیجان می آیید که انگار مشغول رهبری ارکستر هستید. می خواهم بدانم با توجه به این که برای شروع سال 2021، فرود آمدن کشتی نوح در کوه آرارات را برای انتشار در صفحه اینستاگرامتان انتخاب کردید، اگر قرار باشد برای نوروز اثری اجرا کنید انتخاب تان چیست؟

همان سوئیت آرارات که داستان زندگی حضرت نوح و کشتی اوست که روی کوه آرارات فرود آمد و از آن لحظه، تمدنی جدید شروع شد. در کتاب مقدس آمده است که 40 روز بارندگی شدید شد و همه چیز از بین رفت اما فرودآمدن کشتی نوح که حاصلش نسلی جدید از فرزندان او بود تولدی دوباره و شروعی تازه شد. به همین دلیل از نظر من برای اجرا در هر سال نویی مناسب تر از هر قطعه دیگری است.

با اعلام رسمی ورود ویروس کرونا به ایران که شرایطی از پیش تجربه نشده را ایجاد کرد، موجی از وحشت نه فقط اهالی هنر که تمام جامعه را دربرگرفت. موجی که نمی دانم شما علی رغم گرفتاری ناگزیر در دست آن، چگونه از امیدتان حراست و قطعه ای 12 دقیقه ای به نام کرونا در سه قسمتِ یورش،مرگ و زندگی منتشر کردید.

به عقیده من، آخرین چیزی که در زندگی می توان از دست داد، امید است و امیدتان را که از دست بدهید، حتی اگر زنده باشید، انگار مُرده اید. پس آخرین داشته ما، امید ماست.

از سوی دیگر، لازمه کار شما به عنوان یک هنرمند، برای خلق اثر، تنهایی است و پیش از شیوع کرونا، تایید رسمی ورود آن به ایران و شروع محدودیت تردد نیز بارها و بارها برایم پیش آمده بود که هنگام ساخت اثری تازه، چندین هفته یا چندین ماه از خانه بیرون نیامده باشم. در نتیجه، تغییر شرایط، اگر پُرکارترم ننموده باشد، دست کم تغییری هم در برنامه ام ایجاد ننموده است.

معدود دفعاتی که از زمان شیوع کرونا تا به امروز از خانه بیرون آمده ام به تعداد انگشتان یک دست هم نمی رسد و این، نه موجب ایجاد احساس خلاء که باعث خلق آثار تازه هم شد.

پس با علم به اتفاقات هولناکی که با آمدن کرونا رخ داد اما می توان این آثار تازه را هدیه خانه نشینی اجباری کرونا به شما دانست؟

دقیقا. من در این دوران آثاری کوتاه با زمانی میان 10 تا 15 دقیقه براساس شاهکارهای ادبی دنیا نوشتم. از جمله براساس آثار کافکا، کامو، شکسپیر و... که در مجموع 26 اثر شد و حاصل پیوند موسیقی و ادبیات است.

احتمال اجرای این آثار در ایران وجود دارد؟

با توجه به امکانات موجود، ترجیحم این است که اگر میسر گردد، اتفاقی که برای سمفونی کوروش رخ داد برای این آثار هم رخ دهد و بتوانم با ارکستر سمفونیک لندن اجرا و ثبت و ضبط شان کنم.

شهریور 99 بود که روزنامه شهروند نوشت: در روزهایی که تنها یکی دو هفته به اهدای جایزه ویژه کتاب های صلح (The Books for Peace Award) سال 2020 به لوریس چکناواریان باقی است، زمزمه های تکمیل مهم ترین اثر وعده داده شده این آهنگساز و موسیقیدان می تواند روزهای درخشان این هنرمند بین المللی را برایش به یاد ماندنی تر کند. چکناواریان چند سال است که وعده فراوری و انتشار سمفونی عاشورا را می دهد.

سمفونی عاشورا در چه مرحله ای است و چه اتفاقی برایش رخ خواهد داد؟

من از کودکی در خیابان منوچهری زندگی می کردم و هر ساله، در عاشورا شاهد دسته روی ها بودم. دسته هایی که نحوه استفاده شان از سازهای ضربی توجه ام را جلب می کرد و همیشه همراهم بود تا سمفونی عاشورا از آن جوانه زد.

من برای اجرای این سمفونی به ارکستری عظیم با گروه کُر نیازمندم و هرچند در این خصوص چندین بار با بنیاد رودکی به عنوان متولی ارکستر ملی ایران و ارکستر سمفونیک تهران صحبت نموده ام اما شرایط لازم هنوز محقق نشده است. در نهایت معتقدم اجرای یک اثر هنری ممکن است در دوران حیات هنرمند رخ دهد و ممکن است پس از درگذشت او، اتفاق بیفتد.

با توجه به این که پخش آثار حاضر در سی وششمین جشنواره موسیقی فجر از 7 سایتِ مختلف صورت گرفت و طبق آمار اعلام شده، ارکستر ملی ایران (با 5329 تماشاگر)، گروه رستاک (با 4917 تماشاگر)، ارکستر پارسوا (با 3437 تماشاگر)، ارکستر سمفونیک تهران (با 3389 تماشاگر) و دوئت فراتادی پالمای ایتالیا (با 3231 تماشاگر)، در صدر قرار دریافتد، پیشی دریافت گروه رستاک و ارکستر نوپای پارسوا از ارکستر سمفونیک تهران را چه طور ارزیابی می کنید؟

من از زاویه دیگری نگاه می کنم و به شکل کلی معتقدم جمعیت زیادی روزنامه می خوانند، مردم کمتری، مجله و تعداد انگشت شماری فردوسی و حافظ، با این وجود می توان گفت ارزش فردوسی و حافظ کمتر از روزنامه است؟!

از خودم مثال می زنم. مگر کارهای مرا چند نفر می شنوند؟ تعدادی اندک. هنر، چه موسیقی باشد، چه نقاشی، چه تئاتر و... هر چه اندیشمندتر گردد، دایره مخاطبش محدودتر می گردد.

به عقیده من، این آمار را نباید به رخ یکدیگر کشید. چرا که مبنایش نه سطح کیفی که سلیقه تماشاگر است. تماشاگری که بی آن که خود مقصر باشد، از دوران کودکی، نه ابتدا در خانه و نه بعدتر در مدرسه، در معرض آموزش موسیقی قرار نگرفته و گوش و هوش موسیقایی اش تربیت نشده است. پس فراموش نکنیم که این آمار نشان دهنده سلیقه مردم و نه کیفیت آثار است.

و سوال آخر این که تا به امروز پنج جلد کتاب منتشر نموده اید. آوازهای عاشقانه، داستان ها، خرستان 1 و 2 و آوازهای عاشقانه و قصه ها و افسانه های ایوارشا که می دانم نام نوه تان است. علت نگارش کتاب آخر چه بود؟

آوازهای عاشقانه و قصه ها و افسانه های ایوارشا درواقع قصه ها و افسانه های کودکی نداشته من است. انگار خواسته باشم خودم را در فضایی ببینم که هرگز نداشته ام. قصه ها و افسانه هایی که من باید در کودکی می شنیدم و نشنیدم و امروز آن ها را برای نوه ام ایوارشا نوشته ام.